Hoe trauma zich in je lichaam opslaat

1. Het zenuwstelsel: vecht, vlucht of bevries

Je lichaam heeft een automatische reactie op gevaar, die we kennen als de vecht- of vluchtrespons. Wanneer je een traumatische ervaring doormaakt, schakelt je zenuwstelsel in om je voor te bereiden op actie. Je hartslag versnelt, je ademhaling wordt oppervlakkiger, en je spieren spannen zich aan. Dit helpt je om snel te reageren op dreiging.

Maar wanneer je niet kunt reageren, bijvoorbeeld doordat je in gevaarlijke situaties vastzit of niet kunt ontsnappen, kan je lichaam in een staat van bevriezen terechtkomen. In deze toestand kun je je emotioneel 'afgesneden' voelen, of zelfs letterlijk niet in staat zijn om te bewegen.

2. Stresshormonen en de langdurige impact

Het stresshormoon cortisol speelt een sleutelrol bij hoe je lichaam reageert op trauma. Cortisol zorgt ervoor dat je lichaam klaar is voor actie, maar wanneer je voortdurend in een staat van alertheid verkeert, kan een teveel aan cortisol schadelijk zijn. Langdurige blootstelling aan hoge niveaus van cortisol kan je immuunsysteem verzwakken, je slaap verstoren, en je hart- en vaatstelsel belasten.

Deze voortdurende stress kan ook leiden tot problemen met je spijsvertering en andere lichamelijke klachten. Je voelt je bijvoorbeeld vaak moe, prikkelbaar of gespannen, zelfs als er geen directe dreiging meer is.

3. Spanning en fysieke pijn

Lichamelijke spanning is een veelvoorkomend gevolg van trauma. Het lichaam slaat de spanning op in verschillende spieren en gewrichten, wat zich kan uiten in pijnklachten. Mensen die trauma hebben meegemaakt, ervaren vaak aanhoudende pijn in hun nek, schouders, rug of zelfs hoofdpijn. Deze fysieke pijn is een manier waarop je lichaam probeert om de emotionele stress te verwerken.

In sommige gevallen kan trauma ook leiden tot chronische pijn, zoals fibromyalgie, een aandoening waarbij je lichaam pijn ervaart zonder een duidelijke fysieke oorzaak. Er wordt steeds meer onderzoek gedaan naar de relatie tussen emotioneel trauma en chronische pijn.

4. Emotionele blokkades in het lichaam

Emoties zoals angst, verdriet, of boosheid kunnen zich in je lichaam vastzetten, vaak op plaatsen waar je geen directe pijn voelt, maar wel spanning. Dit gebeurt vaak onbewust. Sommige mensen gaan bijvoorbeeld hun adem inhouden om gevoelens van angst te onderdrukken, terwijl anderen zich letterlijk ‘kleiner maken’ door hun houding te veranderen.

Door deze emotionele blokkades kan je ademhaling oppervlakkiger worden, wat gevoelens van paniek of stress kan versterken. Je kunt je ook emotioneel afgesloten voelen, alsof je de controle over je eigen lichaam verliest.

5. Veranderingen in het brein

Trauma kan ook veranderingen teweegbrengen in de manier waarop je brein werkt. Het kan invloed hebben op gebieden van je brein zoals de amygdala (die verantwoordelijk is voor je emoties) en de hippocampus (die betrokken is bij je geheugen). Wanneer je langdurig stress ervaart, kan je amygdala overactief worden, wat betekent dat je sneller angst of stress ervaart, zelfs als er geen gevaar is.

De hippocampus kan kleiner worden, wat geheugenproblemen kan veroorzaken en ervoor kan zorgen dat je moeilijker kunt omgaan met stressvolle situaties.

6. Hoe je kunt herstellen

Gelukkig zijn er manieren om trauma in het lichaam te verwerken en te genezen. Hier zijn enkele benaderingen die kunnen helpen:

• Somatische therapieën: Deze therapieën richten zich op de lichamelijke sensaties die trauma veroorzaken. Door het lichaam te helpen ontspannen en de opgeslagen spanning los te laten, kun je emotionele blokkades doorbreken.
• EMDR (Eye Movement Desensitization and Reprocessing): Deze therapie helpt om traumatische herinneringen te verwerken door middel van oogbewegingen. Het maakt het makkelijker om de intense emoties die met trauma gepaard gaan, los te laten.
• Yoga en meditatie: Lichaamsgerichte oefeningen zoals yoga helpen je bewust te worden van de spanning in je lichaam en deze te verminderen. Meditatie kan je helpen om je zenuwstelsel te kalmeren en je emoties beter te reguleren.

Conclusie

Trauma heeft niet alleen een mentaal effect, maar kan zich ook diep in je lichaam nestelen. Van lichamelijke pijn en spanning tot veranderingen in je brein, trauma heeft een breed scala aan uitwerkingen. Het is belangrijk om te begrijpen dat je lichaam deze ervaringen opslaat, en dat er effectieve manieren zijn om hiermee om te gaan en te genezen. Door jezelf de ruimte te geven voor herstel kun je zowel lichamelijk als emotioneel weer in balans komen.